Cyfrowa waluta banku centralnego a przyszłość płatności – nowy raport

W ostatnich latach coraz więcej banków centralnych zaczyna przyglądać się nowym technologiom finansowym i temu jak mogą zwiększyć stabilność, odporność i wydajność systemów finansowych. W czasie gdy rządy na całym świecie skupione są na wspieraniu mieszkańców i firm a szerzej – gospodarek, a także wspieraniu ich w powrocie na ścieżkę wzrostu takie rozwiązania jak cyfrowe waluty banku centralnego (ang. Central Bank Digital Currencies, CBDC) nabierają na znaczeniu.

CBDC to nowa postać pieniądza, który bank centralny może emitować i przekazywać bezpośrednio obywatelom. W odróżnieniu jednak od papierowego pieniądza, jak polski złoty czy euro, CBDC istniałby wyłącznie w postaci cyfrowej. Wiele banków centralnych widzi w CBDC sposób na stworzenie „cyfrowej wersji gotówki”, co oznacza możliwość otrzymywania i wydawania jej bezpośrednio, na przykład za pomocą portfela cyfrowego w telefonie lub tablecie. Byłoby to szczególnie cenne rozwiązanie w krajach, w których infrastruktura dystrybucji pieniądza nie istnieje lub nie jest ogólnie dostępna. Jest to czynnik, który może utrudniać wysiłki banków centralnych, zmierzające do stworzenia ludziom dostępu do formalnego systemu finansowego. Tym niemniej, podczas gdy kilka krajów podjęło kroki, aby rozwinąć ramy dla CBDC, większość banków centralnych wciąż pozostaje na etapie przyglądania się możliwym w tym obszarze rozwiązaniom.

Gdybyście chcieli dowiedzieć się więcej o walutach cyfrowych polecamy nasz wywiad z Jakubem Grzechnikem, dyrektorem ds. rozwoju produktów w Europie Środkowo-Wschodniej "Gdzie nas może doprowadzić cyfrowy pieniądz?"

Wyzwalanie potencjału gospodarczego

Biorąc pod uwagę iloma narzędziami cyfrowymi do zarządzania naszymi finansami obecnie dysponujemy, korzyści płynące z „cyfrowej gotówki” banków centralnych mogą nie być do końca zrozumiałe. Przecież płacimy zbliżeniowo w sklepie spożywczym, otrzymujemy wypłatę w sposób elektroniczny i płacimy rachunki w internecie. Jakie korzyści zatem niosą ze sobą CBDC, skoro już dziś wydajemy i dostajemy pieniądze w sposób elektroniczny?

Zależy to od konkretnej osoby, jej potrzeb w obszarze usług płatniczych i bankowych oraz środowiska, w którym pracuje, żyje i dokonuje transakcji. W płatnościach i bankowości nie istnieje jedno rozwiązanie odpowiadające każdemu. W wielu gospodarkach na całym świecie, tradycyjne waluty i zbudowane wokół nich ekosystemy służą ludziom i firmom w sposób bezpieczny i wydajny. Istnieją jednak szczególne przypadki, gdzie CBDC mogą oferować znaczące korzyści.

Przykładowo, dzięki temu, że CBDC są podobne do gotówki i mają postać cyfrową, rządy mogą szybko przekazać środki do określonych grup społecznych i firm, kiedy są potrzebne najbardziej, także w tych zakątkach świata, gdzie tradycyjne usługi bankowe nie są powszechnie dostępne.

Banki centralne wskazują różne motywacje dla obserwowania CBDC, ale jednym z celów, podzielanych przez wiele z nich, jest działanie na rzecz zmniejszania wykluczenia finansowego oraz zwiększenie dostępu do rozwiązań finansowych.

Choć wśród banków centralnych panują różne poglądy odnośnie tego, jak wykorzystać CBDC do zwiększenia włączania finansowego, technologia kryje w sobie potencjał, aby w prosty i bezpieczny sposób umożliwić ludziom korzystanie z łatwo dostępnych produktów finansowych.

Przezwyciężanie przeszkód w kształtowaniu ram dla CBDC   

W trakcie prac banków centralnych nad strukturą funkcjonowania CBDC, ktora umożliwiłaby wykorzystanie potencjału tego rozwiązania, pojawiły się pewne wspólne dla wszystkich wyzwania. Przykładowo, w jaki sposób może nastąpić płatność cyfrowymi walutami w sytuacji, kiedy ani sprzedawca, ani kupujący nie mają dostępu do internetu? W obecnej chwili fizyczna gotówka jest jedynym pewnym środkiem wymiany w czasie rzeczywistym. Aby CBDC mogły stanowić alternatywę dla fizycznej gotówki, musi być możliwe ich używanie w stosunku do transakcji w świecie fizycznym, gdy osoby dokonujące między sobą transakcji nie mają dostępu do Internetu.

Niedawno Visa opublikowała materiał, w którym proponuje nowe podejście do płatności offline (bez dostępu do Internetu) pomiędzy dwoma urządzeniami. Protokół pozwala na to, aby cyfrowe pieniądze zostały bezpośrednio pobrane na urządzenie osobiste takie jak smartfon lub tablet. Środki są przechowywane na bezpiecznym urządzeniu wbudowanym w takie urządzenie i zarządzanym przez dostawcę portfela cyfrowego, który zapewnia ich bezpieczeństwo (np. bank). W takim rozwiązaniu CBDC mogą zostać bezpośrednio przekazane na inne urządzenie, bez udziału pośredników w postaci banków, sieci płatniczych czy operatorów płatności. Przykładami technologii, które mogą obsługiwać tego typu płatnościsą Bluetooth i Near Field Communication (NFC).

Najprościej rzecz ujmując, system płatności offline tworzy doświadczenie podobne do użycia fizycznej gotówki. Jednak zamiast papierowych banknotów w portfelu mamy bity i bajty w telefonie. Ta funkcjonalność może być użyteczna wszędzie tam, gdzie nie ma stałego dostępu do internetu, a użytkownik może go uzyskać jedynie na określony czas, na przykład odwiedzając lokalną kafejkę internetową.

Pracujemy nad tym, aby uczynić CBDC dogodnymi dla wszystkich i wszędzie

Warunkiem upowszechnienia się jakiejkolwiek technologii jest możliwość jej zastosowania w różnych miejscach i w różnym kontekście. CBDC nie są wyjątkiem. Wyzwania jakie banki centralne napotykają we wprowadzeniu CBDC są liczne i złożone. Wdrażanie nowych technologii to proces polegający na ciągłym udoskonalaniu, wymagający wkładu różnych interesariuszy. W czasie, kiedy zapadają kluczowe decyzje dotyczące rozwijania CBDC, chcemy podzielić się naszą specjalistyczną wiedzą i przedstawić swoją perspektywę.

Visa opracowuje nowe produkty i możliwości, inwestuje w swoje partnerstwa z wiodącymi dostawcami portfeli walut cyfrowych i dostawcami infrastruktury, prowadzi badania i analizuje wpływ CBDC na gospodarki i realizowaną politykę, przy współpracy z takimi organizacjami partnerskimi, jak Światowe Forum Ekonomiczne i Visa Economic Empowerment Institute.

Cieszymy się, że w tym ważnym momencie będziemy współpracować z bankami centralnymi przy tworzeniu bezpiecznych, wygodnych i pewnych CBDC, które będą mogły zostać płynnie zintegrowane z istniejącym ekosystemem płatniczym.

Nasz artykuł techniczny jest dostępny w całości na stronie Cornell University.